Tôi - CEO một tập đoàn xây dựng đa năng. Trong tay hàng chục công ty lớn nhỏ nằm trong quyền điều hành của tôi.

Không biết từ lúc nào, thị trường trở nên khó khăn như thế. Ngân sách dự án cứ tìm cách teo tóp bớt một thêm hai. Thành thử các lợi nhuận thành phần cấu tạo cho một hạng mục trong quy trình hoàn thành dự án sau khi tính toán nó nhỏ hơn cái móng tay.

Trong các lợi ích khi vận hành doanh nghiệp. Ai thắng dự án thì lấy làm vui mừng thì tôi không biết, nhưng cá nhân tôi có cảm giác càng lúc càng trở nên không mấy hào hứng. Tôi chia các lợi ích ra nhiều giá trị theo các phân loại khác nhau.

1. Lợi ích độ nổi tiếng khi phục vụ dự án cho thương hiệu đó, mặc dù làm xong lỗ vốn.

2. Lợi ích kết thân với thương hiệu đó để làm quen, sau này còn làm ăn lâu dài, mặc dù làm xong lỗ vốn.

3. Nhận việc về cho có việc anh em làm, nếu không anh em sẽ nghỉ, dù lỗ vốn, mà thà lỗ vốn chớ không công ty lại mất người thì càng khổ hơn. Hơn nữa nhân viên của tôi còn có cơ hội học hỏi qua các dự án này dù bản thân tôi lỗ nặng.

4. Nhận việc về để đảm bảo các cổ đông, ngân hàng yên tâm là công ty tôi vẫn hoạt động, qua đó các khoản bảo lãnh vay nợ của tôi vẫn tiếp tục được gia hạn, tình huống này càng khiến tôi như ôm bom, đứng đống lửa ngồi đống than.

5. Nhận việc về để các đối tác cấp hàng hóa cho tôi tiếp tục cho phép công nợ, hoặc vẫn giữ chính sách tốt đẹp từ trước tới giờ cho tôi.

6. Nhận việc về để khách hàng khác của tôi thấy chúng tôi vẫn đang làm ăn to, qua đó tin tưởng mua hàng khác..

7. Nhận việc về để vãn hồi thời gian, trước mắt, làm sao cho doanh nghiệp tồn tại đã rồi tính sau. Biết đâu ngày mai tương lai sẽ tốt đẹp, mọi thứ rồi đâu đấy sẽ vào trật tự, nề nếp mà thôi.

Xoay quanh lại, các góc nhìn marketing, truyền thông, bán hàng, mua hàng, kỹ thuật, tài chính, nhân sự, hệ thống cứ suốt ngày lởn vởn và hỗn loạn.

Làm ăn ngành này bao lâu, tôi cảm nhận rõ các thách thức trong việc một khách hàng to chốt deal của tôi ra sao. Chúa ôi! Họ là những thợ săn dày dạn.

1. Họ có đội thẩm vấn, tư vấn thiết kế giám sát thuê trong thuê ngoài.

2. Họ có phòng cung ứng được luyện tinh thần như những đặc công, lấy giá làm cuộc chiến.

3. Họ lập ra cả một ngân hàng giá với các tiêu chí xét tuyển nhà thầu khủng khiếp.

4. Họ có cả một sơ đồ tổ chức để áp quy trình duyệt nhà thầu từ ông nọ sang bà kia mà ở đây, một vấn đề được quyết định họ cũng không còn quyền được bao nhiêu.

5. Họ có luôn cả một hệ thống tính toán tài chính, công nợ, kế toán khắt khe.

6. Họ có luôn cả đội pháp lý luôn lăm le kiểm soi từng điều khoản có lợi nhất cho họ.

7. Họ có luôn cả những cố vấn kỹ thuật, hệ thống để săm soi năng lực tài chính, cơ sở, nhân sự, chứng chỉ...của tôi.

Hậu quả là, tôi phải build lên từng bộ phận tương ứng để đối ứng phối hợp với cả đống vòng kiểm duyệt khắt khe. Bởi vậy, lợi nhuận không còn bao nhiêu thậm chí lỗ. Tôi phải lặng lẽ khởi nghiệp từng công ty nhỏ, tách các bộ phận có vẻ lớn ra thành pháp nhân tự hoạt động để kiếm chút lời qua những giai đoạn như:

1. Công ty tư vấn và thiết kế - đảm bảo đội nhà, làm việc tương tác tốt.

2. Công ty mua bán và gia công nguyên liệu thô.

3. Công ty mua bán và gia công nguyên vật liệu xây dựng.

4. Công ty vận tải để vận chuyển hàng hóa.

5. Công ty nhà thầu xây dựng, lắp đặt thô.

6. Công ty nhà thầu, thiết kế thi công gói hoàn thiện.

7. Công ty mua bán và gia công các vật liệu hoàn thiện.

...

Bên khách hàng cần đối ứng cái gì, tôi lập phòng ban hoặc mở công ty để đối ứng phối hợp với họ. Điều này đảm bảo tôi ăn rơ với họ và tôi hy vọng, với sự phối hợp ăn ý vậy họ không có bỏ tôi mà đi.

Bạn cũng có thể tưởng tượng. Với hệ thống cồng kềnh như vậy, tôi bị vướng vào 3 vấn đề luôn làm tôi tiêu tán hết năng lượng.

1. Làm sao để tiếp cận khách hàng, bóc tách gói họ đưa và báo giá nhanh nhất, làm tiền đề để luận các vấn đề chốt deal xã hội học phía sau.

2. Đau đầu với hệ thống vận hành, rõ ràng tôi đã mạnh tay đầu tư các phần mềm giải pháp ERP, SAP nhưng tôi như có cảm giác, nó chỉ giải quyết được cái bề nổi nghiệp vụ, còn sâu trong bên bản chất tôi vẫn bị hỗn loạn. Các report được trích xuất từ hệ thống khiến tôi cảm giác chúng vô hồn.

3. Thấp thỏm nhất là khúc đi thu hồi công nợ. Toàn bộ hệ thống quyết tâm thu nợ, nhưng đừng để thu nợ xong khách hàng phiền lòng mà nghỉ chơi là toi. Về các vấn đề này tôi lập ra hẳn 1 ban chiến lược để giải quyết. Tốn không ít cuộc họp, giấy mực nhưng cũng chưa giải quyết được tất cả.

Nhìn lại ngày đó, đã có những lúc tôi lời khủng và lòng vui phơi phới, nhưng cũng có lúc nợ vay khủng khiến mặt tôi lúc nào cũng trở nên xám xịt.

Ai đó nói, làm CEO, làm kinh doanh là đi khơi thông dòng chảy tài chính, chứ đâu phải ngồi tính toán có bao nhiêu tiền trong túi, vì làm gì mà tính toán được cho rõ ràng các tình hình tài chính rối ren và vĩ mô kia được nữa.

Có những vấn đề cứ thế tăng số lượng lên vô tổ chức và kiểm soát. Công nhân tăng vù vù, nhân sự mua hàng, bán hàng tăng, nhân sự tài chính tăng, tôi chẳng còn cách nào khác đành phải tuyển một mớ trợ lý, quản lý với hy vọng đỡ đần cho tôi chút ít việc hại não. Và chính thức từ đó, môi trường công ty tôi trở nên hỗn loạn, văn hóa tổ chức chỉ còn lại trong giấc mơ.

Ngày đó, triết lý và văn hóa kinh doanh được tôi cá tính hóa rất rõ ràng. Nhưng giờ, thôi quên chuyện văn hóa đi. Sống cái đã.

Có câu nói tôi vẫn thường ngẫm nghĩ: đơn giản là đỉnh cao của sự sắp xếp trật tự qua các bước cải tiến không ngừng về mặt văn hóa, hệ thống. Điều này tôi chưa làm được, đã lỡ cuốn vào dòng chảy bất tận và vĩ mô rồi.

Sẽ có một ngày nào đó, tôi sang nhượng hết tất cả mớ bòng bong này. Thu tiền về rồi nghỉ ngơi đi chơi cho rồi. Hoặc sẽ đẻ ra cái gì ngồi rung đùi lượm tiền. Để tôi xem lại số tuổi nghỉ hưu của mình cái đã. Ôi cái giấc mơ xa xôi ấy..

Gửi các bạn trẻ thân mến. Nếu như bạn muốn khởi nghiệp. Tôi nghĩ bạn có 5 thứ cần phải trang bị.

1. Trang bị kiến thức tài chính, cái này là máu doanh nghiệp, không thể bỏ qua.

2. Trang bị kiến thức điều hành, quản lý, tất nhiên rồi.

3. Trang bị kiến thức ngoại giao, bán hàng.

4. Trang bị kiến thức làm chủ chuỗi cung ứng.

Và điều cuối cùng vô cùng quan trọng.

Luôn xem xét, đánh giá văn hóa môi trường. Chính điều này khiến nhân sự luôn mong ước có một sự nghiệp cùng với công ty bạn. Họ sẽ chuyển đổi trạng thái từ làm việc vì tiền lương sang làm việc vì sự nghiệp. Từ đó năng lượng và độ nhiệt huyết của họ cao chưa từng thấy.

Bài viết dựa trên kiến thức tổng hợp & góc nhìn cá nhân.

Nguyễn Trí Nhân - CEO of Tedfast